อันตรายจากการนอนของเด็กทารก: ป้องกันโรค SIDS และสร้างสภาพแวดล้อมการนอนที่ปลอดภัย - บทความโดยแพทย์

บทความโดย
อาจารย์ พรินทร์ สุวรรณัง
เวชศาสตร์การสื่อความหมาย
พัฒนาการมนุษย์ (พัฒนาการเด็ก) 

     การนอน (Sleep) คือช่วงเวลาสำคัญในการเจริญเติบโตของเด็กทารก (Infant) โดยเฉพาะในช่วง เดือนแรก ไปจนถึง 1 ปีแรกของชีวิต ทารกต้องการการนอนที่มีคุณภาพและปลอดภัยเป็นพิเศษ แต่สิ่งที่หลายครอบครัวอาจไม่ทราบคือ การจัดที่นอนที่ไม่เหมาะสมอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตอย่างกะทันหันในทารก หรือที่เรียกว่าโรค SIDS (Sudden Infant Death Syndrome)

 

โรค SIDS คืออะไร และ เกิดจากอะไร?
    โรค SIDS หรืออาการหลับไม่ตื่นในเด็กทารก แม้จะยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด แต่งานวิจัยเชื่อว่ามีความเกี่ยวข้องกับการพัฒนาระบบประสาทที่ยังไม่สมบูรณ์ โดยเฉพาะในช่วง 3 เดือนแรก ของชีวิตที่ระบบหายใจและควบคุมอุณหภูมิยังอ่อนแอ ทำให้เกิดอาการขาดออกซิเจนขณะนอนหลับได้ง่าย

สถิติน่ารู้เกี่ยวกับ SIDS และการนอนของทารก

1.      Centers for Disease Control and Prevention (CDC) สหรัฐอเมริการะบุว่า:
·       ในแต่ละปีมีทารกในสหรัฐฯ กว่า 3,400 ราย เสียชีวิตกะทันหันขณะนอนหลับ
·    มีสัดส่วน ราว 2225% เกิดจากการขาดอากาศหายใจจาก ผ้าห่ม หมอน หรือของในเตียงที่ไม่เรียบร้อย

2.      American Academy of Pediatrics (AAP) ชี้ว่า:
·       การใช้ผ้าห่ม ผ้าขนหนู หรือหมอนในเตียงเด็กทารก มีความสัมพันธ์กับการเสียชีวิตจาก Suffocation และ Sudden Infant Death Syndrome (SIDS)
·       ผ้าห่มที่ปิดจมูกหรือปิดปากทารกสามารถทำให้เกิด rebreathing (สูดลมหายใจที่มี CO กลับเข้าไป) นำไปสู่ภาวะ hypoxia และเสียชีวิตได้ในเวลาอันสั้น

3.      การศึกษาจากวารสาร Pediatrics (2019) วิเคราะห์การเสียชีวิตของทารกกว่า 5,000 ราย พบว่า:
·       69% ของการเสียชีวิตเกิดขณะทารกนอนอยู่บนเตียงร่วมกับหมอน ผ้าห่ม หรือของใช้ที่ไม่ปลอดภัย
·       91% ของทารกที่เสียชีวิตจาก suffocation มี ของบางอย่างอยู่ใกล้ใบหน้า เช่น ผ้าห่ม หมอน หรือตุ๊กตา
 
คำแนะนำเพื่อให้ทารกหลับสนิทตลอดคืนอย่างปลอดภัย

·       เลือกใช้ ถุงนอนสำหรับทารก (Infant Sleep Sack) แทนการใช้ผ้าห่ม
·       ไม่ควรมีของเล่น ตุ๊กตา หรือหมอนในเตียงเด็ก
·       อุณหภูมิห้องควรอยู่ที่ 25-26 องศาเซลเซียส เพื่อป้องกันภาวะร้อนเกิน
·       จัดท่านอนให้ทารกนอนหงายเสมอ โดยเฉพาะในช่วง 6 เดือนแรก
·       หลีกเลี่ยงการนอนร่วมเตียงกับทารก โดยเฉพาะในช่วงอายุ 3 เดือนขึ้นไป
·       ควรปลุกลูกหลังจากนอนต่อเนื่อง 5-7 ชั่วโมง เพื่อให้ระบบการหายใจตื่นตัว

พฤติกรรมการนอนของทารกตามวัย

·       เดือนแรก - 3 เดือน: ทารกต้องการนอนถึง 16-18 ชั่วโมงต่อวัน
·       3 เดือนขึ้นไป - 6 เดือนขึ้นไป: ความต้องการนอนลดลงเหลือ 14-16 ชั่วโมงต่อวัน
·       ช่วงการหลับจะมีทั้งช่วงหลับลึกและ Rapid Eye Movement Sleep (REM) หรือ REM Sleep ซึ่งเป็นช่วงที่สมองทำงานคล้ายตอนตื่น แต่กล้ามเนื้อผ่อนคลายมากที่สุด หากมีสิ่งปิดจมูก อาจทำให้หายใจติดขัดได้โดยไม่รู้ตัว


 

3 ขั้นตอนจัดการนอนอย่างปลอดภัย

1.    จัดพื้นที่นอนให้ปลอดภัย: ไม่ควรมีหมอน ผ้าห่ม ตุ๊กตา หรือของใช้ที่ไม่ปลอดภัย บนเตียงของลูกน้อย
2.   สังเกตพฤติกรรมการนอน: ทารกควรนอนกลางวัน ประมาณ 30-45 นาที และอาจมีการนอนยาว 1-2 ชั่วโมง หรือมากกว่า 2 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับช่วงวัยของเด็ก
3.   เลือกผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัย เช่น ถุงนอนที่ได้มาตรฐานหรือกล้องดูแลเด็ก

สรุป
    งานวิจัยหลายชิ้นรวมถึง systematic reviews (เช่นใน Journal of Pediatrics, 2019) พบว่าการใช้ถุงนอนช่วยลดความเสี่ยงของ SIDS ได้อย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับการนอนที่มีผ้าห่มหลวม นอกจากนี้ ถุงนอนยังได้รับความนิยมในหลายประเทศที่มีอัตรา SIDS ต่ำ เช่น เนเธอร์แลนด์และเยอรมนี
    การนอนที่ปลอดภัยเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญของการดูแลทารก ถุงนอนสำหรับทารกเป็นเครื่องมือที่มีหลักฐานสนับสนุนว่าอาจช่วยลดความเสี่ยงของ SIDS ได้ ทั้งนี้ ผู้ปกครองควรได้รับการให้ข้อมูลจากบุคลากรทางการแพทย์เพื่อเลือกใช้และดูแลถุงนอนอย่างถูกวิธี โดยมุ่งเน้นการสร้างสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและเหมาะสมสำหรับการนอนของทารกในทุกคืน